Bestuurslid Joy van Laarhoven is beschermheer van onze reus. Reus Sint Martinus is een onafscheidelijk onderdeel van ons Festijn. Op zondagmiddag trekt de Brueghelstoet, onder aanvoering van onze reus, de 5,9 meter hoge gigant, door het centrum van Losser.
Onze reus is vernoemd naar Sint Martinus, omdat in Losser veel aan deze heilige herinnert, waaronder onze Martinus toren uit de elfde eeuw. Martinus de reus ziet er uit als een romeins legerofficier. De naam gever Martinus van Tours (hij leefde in de vierde eeuw) diende in het Romeinse leger. Hij werd een zeer populaire heilige nadat hij zijn mantel in tweeën had gedeeld en een helft aan een bedelaar gaf. Rond Sint Maarten bestaan in Nederland nog steeds veel tradities.
Het Bruegheliaans Festijn is in 1981 begonnen aan de voet van de Martinustoren met het braden van een varken aan het spit en een kleedjesmarkt. Een journalist noemde het “Bruegheliaanse sferen”. Zo is het gekomen dat schilder Pieter Breughel (geboren in 1520 in Breda) is verbonden aan ons Bruegheliaans Festijn. De reus van Losser kon mooi worden meegedragen in de grote Brueghelstoet.
Waarom reuzen? Ik werd nieuwsgierig en moest dit uitzoeken. In 1393 had Boxtel als enige plaats in Noord-Brabant een met stenen verharde weg. Deze maakte deel uit van de verbinding tussen Den Bosch en Luik. Die bestrating werd bewonderd door de vele pelgrims die jaarlijks naar de miraculeuze bloeddoeken in de Sint Petrus basiliek kwamen. Omringde dorpen, die genoegen moesten nemen met zandpaden waren nogal jaloers en scholden de Boxtelnaren uit voor “keistampers”. Boxtel nam deze bijnaam over als geuzenaam. Alle keien moesten immers met een houten stamper worden aangestampt en hier was reuzenkracht voor nodig. De “Jan de Keistamper” staat symbool voor het straatmakers ambacht en staat sinds 2013 als vertegenwoordiger van de Nederlandse reuzencultuur op de Nationale Inventaris Cultureel Immaterieel Erfgoedlijst. Laat onze reus Martinus ook maar de keien van Losse goed aanstampen. Het hele dorp loopt er voor uit.
Je kijkt moeilijk over hem heen. Met zijn oorspronkelijke 6,4 meter was Sint Martinus de grootste reus van Nederland. Net als alle andere reuzen van Nederland werd hij uitgenodigd voor het landelijk reuzenfeest in 2009. De stoet trok door de binnenstad. Het probleem was dat de straatverlichting op zes meter hoogte boven plaveisel hingen. Sint Martinus kon er niet onder door. In overleg met de organisatie werd besloten de reus van Losser in te korten tot 5,9 meter. Deze lengte heeft men aangehouden en zodoende kan Martinus door heel Nederland reizen als het moet.
Reus Sint Martinus is officieel burger van Losser en is zelfs ingeschreven in de burgerlijke stand op 11 augustus 2002.
Met het opzetten van de bogen bij binnenrijden van Losser willen wij ook iedere bezoeker een warm welkom heten in het reusachtig, vriendelijk en gastvrij Losser. Kunnen ze ook mooi helpen onze keien aan te stampen.
Breughelse Groet
Sandra Tiethoff